خازن یا کاپاسیتورها به دو دسته ثابت و متغیر تقسیم می شوند.

این نوع خازن‌ها ظرفیت ثابتی داشته که در وضعیت معمولی تغییر پیدا نمی‌کنند. خازن‌های ثابت بر اساس نوع ماده ضد ‌الکتریک به کار رفته در آن‌ها به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند که در زیر به چد نمونه از آنها اشاره مختصری خواهیم کرد.

این نوع خازن‌ها ظرفیت ثابتی داشته که در وضعیت معمولی تغییر پیدا نمی‌کنند. خازن‌های ثابت بر اساس نوع ماده ضد ‌الکتریک به کار رفته در آن‌ها به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند که در زیر به چد نمونه از آنها اشاره مختصری خواهیم کرد.

– خازن عدسی
نوعی از خازن در ابعاد کوچک و به شکل عدس وجود دارد که بدون قطب هستند یعنی بدون پلاریته مثبت و منفی که هر چقدر میزان خازن بیشتر شود اندازه آن بزرگتر خواهد بود و دارای محدوده پیکو فاراد و نانو فاراد هستند. بر روی هر خازن عدسی یک عدد نوشته شده است که ظرفیت آن را نشان می‌دهد برای محاسبه ظرفیت خازن دو عدد اول را نگه داشته و به اندازه عدد سوم صفز جلوی آن می گذاریم که عدد به دست آمده بر حسب پیکو فاراد است. اگر عددی بر روی خازن درج نشده باشد ظرفیت آن را توسط خازن سنج یا مولتیمتر استفاده می کنند.

– خازن سرامیکی
نوع دیگر خازن های ثابت خازن سرامیکی است. دلیل این نامگذاری این است که جنس دی الکتریک آن از سرامیک است. از این نوع خازن ها در ظرفیت های بالا مانند لوازم الکتریکی با فرکانس بالا در حد میکرو فاراد در ابعاد کوچک استفاده می شود. از ویژگی های خازن سرامیکی می‌توان به قیمت پایین و نصب آسان آن بر روی مدار اشاره کرد. ظرفیت این نوع خازن ها بین ۱ نانوفاراد تا ۱ میکروفاراد و تا ۱۰۰ میکروفاراد است.
– خازن الکترولیتی
خازن های الکترولیتی یا شیمیایی دارای قطب مثبت منفی میباشند. جنس این نوع خازن ها از آلومینیوم و تانتالیوم است. ظزفیت و ولتاژ این نوع خازن ها بر روی بدنه آنها درج شده است و در رنج میکرو فاراد هستند. هنگام استفاده در مدار باید به جهت انباره توجه کرد. از این خازن در مدار یکسو کننده دیودی به عنوان فیلتر و کوپلینگ در مدار بایاس ترانزیستورها استفاده می شود. بر روی بدنه خازن نواری با رنگ مخالف و حاوی علامت “منفی” برای مشخص شدن پایه منفی میباشد. بر روی بردها نیم دایره مشکی رنگی را برای مشخص شدن پایه منفی طراحی میکند که زمان لحیم کاری اشتباهی رخ ندهد.
– خازنهای ورقه‌ای
در دی الکتریک خازن‌های ورقه‌ای از کاغذ و پلاستیک به دلیل انعطاف‌پذیری آنها، استفاده می‌شود. خازن های ورقه ای به دو دسته تقسیم می شوند.
خازنهای کاغذی:
دی‌الکتریک این نوع خازن از یک صفحه نازک کاغذی متخلخل تشکیل شده و جنس آن مانع از جذب رطوبت میگردد. برای جلوگیری از تبخیر دی‌الکتریک درون کاغذ، خازن را داخل یک قاب محکم و نفوذناپذیر قرار می‌دهند. در ولتاژها و جریان‌های زیاد می‌توان از این نوع خازن استفاده کرد.
خازن پلاستیکی
در این نوع خازن از ورقه‌های نازک پلاستیک به عنوان دی‌الکتریک استفاده می‌شود. این خازن‌ها نسبت به تغییرات دما حساسیت چندانی ندارند. یکی از انواع دی‌الکتریک‌هایی که در این خازن‌ها به کار می‌رود پلی استایرن (به انگلیسی: Polystyrene) است، از این رو به این خازن‌ها «پلی استر» گفته می‌شود. ماکزیمم بسامد کار خازن‌های پلاستیکی حدود یک مگاهرتز است.

– خازن میکا
در این نوع خازن از ورقه‌های نازک میکا در بین صفحات خازن استفاده می‌شود و کل مجموعه در یک محفظه قرار داده می‌شوند تا از اثر رطوبت جلوگیری شود. ظرفیت خازن میکا تقریباً بین ۰/۰۱ تا ۱ میکروفاراد است. داشتن ولتاژ کار بالا، عمر طولانی و کاربرد در مدارات فرکانس بالا از مزایای اصلی این خازن‌ها است.
– خازن روغنی و گازی
خازن های روغنی و گازی بیشترین کاربرد را در صنعت برق در مدارهای الکتریکی برای راه اندازی و یا اصلاح ضریب قدرت دارند. به عنوان مثال یک نوع انباره گازی سیلندری با عایق گازی ازت N2 جهت اصلاح ضریب توان در شبکه برق سه فاز ۴۰۰ ولت با فرکانس ۵۰ هرتز و ظرفیت ۲.۵ کیلو وار مورد استفاده قرار می گیرد. اصطلاحا به مجموعه خازن به کار رفته برای حذف توان راکتیو، بانک خازنی می گویند.
– خازن آلومینیومی
این خازن همانوطور که از نامش پیداست از دو ورقه آلومینیومی تشکیل شده‌است. یک ورقه‌ از لایه اکسید ایجاد شده و آند نامیده می شود. و ورقه دیگر کاتد نام دارد.. ساختمان داخلی آن به این شکل است که دو ورقه آلومینیومی با دو لایه کاغذ متخلخل که در بین آن‌ها قرار دارند هم‌زمان پیچیده شده و سیم‌های اتصال به انتهای ورقه‌های آلومینیومی متصل می‌شوند. پس از پیچیدن ورقه‌ها آن را درون یک الکترولیت مناسب که شکل‌گیری لایه اکسید را سرعت می‌بخشد غوطه‌ور می‌سازند تا دو لایه کاغذ متخلخل از الکترولیت پر شوند. سپس کل مجموعه را درون یک قاب فلزی قرار داده و با یک پولک پلاستیکی که سیم‌های خازن از آن می‌گذرد محکم بسته می‌شود.
– خازن تانتالیوم
این نوع خازن از فلزی به نام تانتالیوم ساخته می شود. خازن‌های تانتالیومی نسبت به آلومینیومی دارای ظرفیت بیشتری هستند و این به دلیل زیاد بودن ثابت دی‌الکتریک اکسید تانتالیوم نسبت به اکسید آلومینیوم است. از مزایای خازن تانتالیومی نسبت به نوع آلومینیومی می توان ابعاد کوچکتر، جریان نشتی کمتر و عمر کارکرد طولانی تر را نام برد.

انواع خازن متغیر

به‌طور کلی با تغییر سه فاکتور می‌توان ظرفیت خازن را تغییر داد: «فاصله صفحات»، «سطح صفحات» و «نوع دی‌الکتریک».
ظرفیت یک خازن نسبت مستقیم با سطح مشترک دو صفحه خازن دارد . خازن های متغیر معمولا ازنوع عایق هوا یا پلاستیک هستند. خازنی که ظرفیتش به وسیله محور تغییر میکند “واریابل” (Variable )می نامند و در نوع دیگر به وسیله پیچ گوشتی انجام میشود که به آن “تریمر” می گویند.
محدوده ظرفیت خازن‌های متغیر (Variable) ۱۰ تا ۴۰۰ پیکو فاراد و در خازن‌های تریمر از ۵ تا ۳۰ پیکو فاراد است. از این خازن‌ها در گیرنده‌های رادیویی برای تنظیم فرکانس ایستگاه رادیویی استفاده می‌شود.
– خازن تیونینگ
خازن تیونینگ یا خازن تنظیم کننده از پیکوفاراد تا ده ها پیکوفاراد ظرفیت متغیر دارند. این نوع خازن ها در گیرنده های رادیویی دارای مدارهای LC استفاده می شوند. خازن تیونینگ دارای ظرفیتی در حدود ۱۰ تا ۴۰۰ پیکوفاراد هستند.
– خازن تریمر
خازن های تریمر بسته به موادی که برای ساخت دی الکتریک آنها (صاف کننده هوا و تراش سرامیکی) استفاده می شود به دو دسته تقسیم می شوند و ظرفیت این خازن ها ۵ تا ۳۰ پیکو فارد است. خازن تریمر اندازه های کوچکی دارند که در تنظیم فرکانس های رادیویی استفاده می شوند.
میکرو خازن:
میکرو خازن ها جایگزین های مناسبی برای خازن ها هستند که توانایی تحمل تغییراتی مانند جریان، ولتاژ و … را دارند. میکروخازن ها عمر مفید بالایی دارند.از این قطعات در موتورها استفاده می شود و می توانند نقش راه اندازها را ایفا کنند و جریان های اولیه الکتروموتور را پایین بیاورند.

انواع خازن بر اساس شکل ظاهری
خازن ها بر اساس شکل ظاهری به سه دسته خازن مسطح، خازن کروی و خازن استوانه ای تقسیم می شوند.
انواع خازن‌ها بر اساس دی‌الکتریک

خازن ها را بر اساس دی الکتریک به دسته های زیر می توان تقسیم کرد:
• خازن سرامیکی.
• خازن با صفحات عایق پلاستیکی و الکترولیتی.
• خازن با لایه عایق اکسید فلز مانند اکسید آلومینیوم، تانتالیوم، نایوبیوم).
• خازن با عایق از عناصر طبیعی مانند هوا، شیشه، میکا، گاز SF6 یا سولفور هگزاکلراید، کاغذ و..