مقدمه‌ای بر استخراج بیت کوین

منبع مطالب ذیل: سایت فرادرس

بشر همواره به دنبال راهکاری برای انجام معاملات بوده است. ریشه زندگی اقتصادی-اجتماعی بشر به بیش از چهل هزار سال پیش بازمی‌گردد. در آن زمان، افراد از مبادله کالا به کالا یا داد و ستد پایاپای (Barter) برای انجام معاملات خود استفاده می‌کردند. اما به دلیل مشکلات و نواقصی که این روش داشت، به دنبال یک راهکار جایگزین بودند. در این هنگام بود که بحث استفاده از «وسیله مبادله» (Medium of Exchange) مطرح شد. وسیله مبادله که میزان مشخصی از آن ارزش مشخصی داشت، برای معامله کالاهای گوناگون مورد استفاده قرار می‌گرفت و در واقع، نقش «پول کالایی» (Commodity Money) را ایفا می‌کرد. این وسیله معامله در مناطق گوناگون و در برهه‌های مختلف متفاوت بود. اما راهکار استفاده از پول کالایی نیز مشکلات خود را داشت. بنابراین، گرایش‌ها به استفاده از فلزات و به طور خاص طلا به عنوان وسیله مبادله آغاز و سکه‌هایی از جنس فلزات گوناگون ضرب شدند.

به تدریج و نظر به چالش‌هایی که استفاده از سکه‌های فلزی درپی داشت، بحث استفاده از چیزی تحت عنوان پول کاغذی مطرح شد. پول کاغذی تا سال‌ها یکه‌تاز عرصه معاملات و مبادلات اقتصادی انسان‌ها بود. با رشد فناوری و نفوذ کامپیوترها به تک تک مولفه های زندگی انسان‌ها، بحث استفاده از کارت‌های بانکی اعتباری مطرح شد و به سرعت جای خود را در میان مردم باز کرد. در این میان و در حالی که به نظر می‌رسید قرار نیست جایگزین جدیدی برای پول‌های کاغذی و کارت‌های اعتباری مطرح شود، ارزهای دیجیتال (Digital Currencies) متولد شدند.

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال نوعی پول است؛ با این تفاوت که مثل پول‌های کاغذی از جنس کاغذ نیست. بلکه، ارز دیجیتال نوعی پول الکترونیکی است که به صورت فیزیکی نمی‌توان آن را لمس یا مشاهده کرد. به ارزهای دیجیتال می‌توان با استفاده از کامپیوتر یا گوشی موبایل دسترسی داشت. درواقع، ارز دیجیتال یک «دارایی» است که به صورت الکترونیکی وجود دارد. شاید از این جهت بتوان گفت که ارزهای دیجیتال شبیه کارت‌های بانکی اعتباری هستند. چون وقتی صحبت از حساب بانکی فردی می‌شود که دارای کارت اعتباری است، نه پول قابل لمس و واقعی وجود دارد و نه می‌توان آن را به چشم دید.

صرفا یک میزان ارزش خاص با اعداد و ارقام در کامپیوترها ثبت شده و راهکار اصلی استفاده از آن داشتن کارت اعتباری است. پس به زبان ساده، ارز دیجیتال یا پول دیجیتال، پول الکترونیکی است که توسط انسان قابل لمس نیست. اغلب ارزهای دیجیتال کنونی و نه همه آن‌ها، در بستر بلاکچین ساخته شده‌اند. از آنجا که ارزهای دیجیتال معمولا نیاز به هیچ نهاد واسطی ندارند، معامله آن‌ها ارزان‌تر و آسان‌تر است. البته ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی (Central Bank Digital Currency | CBDC) نیز وجود دارند که طبعا به نوعی نهاد واسط دولتی دارند. ارزهای دیجیتال معمولا با ثبات هستند و در بازارهای پولی معامله می‌شوند. مهم‌ترین ویژگی‌های ارزهای دیجیتال عبارت است از:

• تراکنش امن و قابل اعتماد
• هزینه تراکنش پایین
• امکان تراکنش آسان

رمزارز چیست؟

«رمز ارز» (Cryptocurrency) گونه‌ای از ارز دیجیتال است که در آن بلوک‌های داده در بستری به نام بلاکچین با استفاده از رمزنگاری (Cryptography) پیاده‌سازی شده است. در واقع، رمزارز یک شکل از دارایی دیجیتال بر پایه شبکه توزیع شده‌ای در میان کامپیوترهای بسیار زیاد است. این ساختار توزیع شده به رمزارزها امکان آنکه تحت نظارت نهاد خاصی نباشند را می‌دهد. کلمه رمزارز به روش‌های رمزنگاری اشاره دارد که برای امن کردن شبکه ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بلاکچین اطمینان حاصل می‌کند که یکپارچگی تراکنش‌های داده در شبکه حفظ شود و از همین رو، نقش بسیار مهمی برای رمزارزها دارد. رمزارزها از جهاتی مورد انتقاد هستند که از این جمله می‌توان به نوسان نرخ ارز، آسیب‌پذیری زیرساخت و امکان انجام فعالیت‌های غیر قانونی اشاره کرد. شایان توجه است که رمزارزها نیز در بازارهای پولی معامله می‌شوند. عوامل روانی و عاطفی معمولا بر قیمت رمزارزها اثراتی را دارد. این در حالی است که رمزارزها به دلایل گوناگونی مورد ستایش قرار می‌گیرند. از مهم‌ترین ویژگی‌های رمزارزها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• قابلیت حمل
• تقسیم‌پذیری
• مقاومت در برابر تورم
• توزیع شده بودن و در نتیجه عدم نیاز به نهاد واسط
• شفافیت (به دلیل توزیع شده بودن)
• امکان تراکنش آسان بدون نیاز به نهاد واسط بدون هیچ محدودیتی
• هزینه تراکنش پایین نظر به نبود نهاد واسط
• تراکنش‌های امن و قابل اعتماد

بلاکچین چیست؟

در ساده‌ترین تعریفی که می‌توان از بلاکچین (Blockchain) ارائه کرد باید گفت که بلاکچین یک نوع خاص از پایگاه داده است. این پایگاه داده با توجه به نوع خاصی از اطلاعات که ذخیره می‌کند و روش ویژه‌ای که برای ذخیره‌سازی داده‌ها دارد، از پایگاه داده‌های متداول متمایز می‌شود. در بلاکچین، داده‌ها در بلوک‌هایی ذخیره می‌شوند که به یکدیگر زنجیر شده‌اند. داده‌های جدیدی که وارد این به اصطلاح پایگاه داده می‌شوند، در بلوک‌های تازه ذخیره‌سازی می‌شوند. هنگامی که بلوک‌ها با داده‌ها پر شدند، به بلوک قبلی زنجیر می‌شوند و این امر موجب می‌شود تا داده‌ها به ترتیب زمانی به یکدیگر زنجیر شوند.

انواع گوناگونی از اطلاعات در بلاکچین قابل ذخیره‌سازی هستند، اما متداول‌ترین کاربرد بلاکچین تاکنون، استفاده از آن برای ذخیره‌سازی «دفتر کل» (Ledger) تراکنش‌های ارزهای دیجیتال بوده است. برای ارز دیجیتال بیت‌کوین، بلاکچین به صورت توزیع شده‌ای (Decentralized) مورد استفاده قرار می‌گیرد، بنابراین تحت کنترل یک فرد یا گروه خاصی از افراد نیست؛ بلکه همه کاربران به طور جمعی بر بلاکچین بیت کوین کنترل دارند. بلاکچین‌های توزیع شده غیر قابل تغییر  هستند و این یعنی داده‌هایی که وارد بلاکچین می‌شود، غیرقابل تغییر هستند. برای بیت کوین  این بدین معنا است که تراکنش‌ها به طور دائمی ثبت می‌شوند و برای همه قابل مشاهده هستند.

پس به طور کلی باید گفت که بلاکچین مجموعه‌ای از بلوک‌های حاوی اطلاعات است که با استفاده از رمزنگاری (Cryptography) به یکدیگر متصل شده‌اند. مفهوم بلاکچین در آغاز معرفی آن برای پیاده‌سازی یک ارز دیجیتال به نام بیت‌کوین (Bitcoin) مطرح شد. اما کاربردهای بلاکچین بسیار فراتر از آنچه است که در ابتدا بیان شده یا در حال حاضر تصور می‌شود.

ریشه مفهوم بلاکچین و ابداع آن به سال‌های ۱۹۸۲ و تلاش‌های یک پژوهشگر حوزه رمزنگاری به نام دیوید چائوم (David Chaum) و پژوهش‌های بعدی بازمی‌گردد که توسط استوارت هابر (Stuart Haber) و «دابلیو اسکات استورنتا» (W. Scott Stornetta) در سال‌های ۱۹۹۱ انجام شد. اما به طور رسمی، اولین بلاکچین توسط شخص یا گروهی از افراد با اسم رمز (یا اسم واقعی) «ساتوشی ناکاماتو» (Satoshi Nakamoto) در سال ۲۰۰۸ معرفی شد.

گره در بلاکچین چیست؟

چنانکه پیش‌تر بیان شد، بلاکچین از بلوک‌های داده تشکیل شده است. این بلوک‌های داده روی گره‌ها (Nodes) ذخیره می‌شوند (با سرورهای کوچک قابل مقایسه است). گره‌ها می‌توانند هر نوعی از دستگاه‌ها باشند (معمولا کامپیوترها، لپ‌تاپ‌ها و یا حتی سرورهای بزرگ‌تر هستند). گره‌ها زیرساخت بلاکچین را شکل می‌دهند. همه گره‌ها در بلاکچین به یکدیگر متصل شده‌اند و به طور مداوم آخرین داده‌های بلاکچین را با یکدیگر مبادله می‌کنند، بنابراین گره‌ها به روز باقی می‌مانند. گره‌ها اطلاعات بلاکچین را ذخیره‌سازی، منتشر و نگهداری می‌کنند و بنابراین به لحاظ نظری می‌توان گفت که یک بلاکچین در هر گره وجود دارد. یک گره کامل (Full Node) دستگاهی (مانند کامپیوتر) است که یک کپی کامل از تاریخچه تراکنش‌ها در شبکه را دارد.

بیت کوین چیست؟

بیت کوین یک ارز دیجیتال و به طور دقیق‌تر، یک رمزارز بسیار محبوب و شناخته شده است که در سال ۲۰۰۸ توسط فرد یا گروهی ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو معرفی شد. بیت کوین دارای بزرگ‌ترین اندازه بازار در میان ارزهای دیجیتال موجود در جهان است. افراد به دو شکل می‌توانند بیت‌کوین داشته باشند؛ یا باید به استخراج (Mine) بیت کوین بپردازند و یا باید آن را (از کسانی که پیش‌تر به استخراج بیت کوین یا خرید آن پرداخته‌اند) خریداری کنند. در حال حاضر، صرافی‌های معروف و شناخته شده‌ای در نقاط گوناگون جهان از مبادلات بیت کوین پشتیبانی می‌کنند. البته، اساسا امکان معامله فرد به فرد بیت کوین وجود دارد و اگر فرد خود شخصی که تمایل به انجام معامله دارد را می‌شناسد، نیازی به صرافی نیز ندارد.

چه تعداد بیت کوین وجود دارد؟

زنجیره تامین بیت کوین به ۲۱ میلیون بیت کوین محدود شده است. پس از آنکه استخراج‌کنندگان بیت کوین همه بیت کوین‌های موجود را استخراج کردند، بیت کوین جدیدی وجود نخواهد داشت و صرفا همین تعداد موجود در بازار قابل معامله است. تا تاریخ ۶ اسفند ۱۳۹۹ (۲۴ فوریه ۲۰۲۱) به میزان ۱۸.۶۳۸ میلیون بیت کوین استخراج شده بود و ۲.۳۶۲ میلیون بیت کوین همچنان برای استخراج بیت کوین وجود دارند. حتی زمانی که استخراج بیت کوین به طور کامل تمام شود نیز استخراج کنندگان همچنان برای پردازش تراکنش‌ها باید در شبکه باقی بمانند و البته، برای پردازش تراکنش‌های بیت کوین هزینه پردازش (به عنوان کارمزد) دریافت می‌کنند.

چه تعداد بیت کوین تاکنون استخراج شده است؟

تا تاریخ ۶ اسفند ۱۳۹۹ (۲۴ فوریه ۲۰۲۱) به میزان ۱۸٫۶۳۸ میلیون بیت کوین استخراج شده بود و ۲٫۳۶۲ میلیون بیت کوین همچنان برای استخراج بیت کوین وجود دارند.

تراکنش بیت کوین چیست؟

هنگامی که فردی بیت کوین را به جای دیگری (کیف پول یا صرافی) ارسال می‌کند، به این عملیات «تراکنش» (Transaction) گفته می‌شود. تراکنش‌هایی که با کارت‌های اعتباری در فروشگاه‌ها یا به صورت آنلاین انجام می‌شود، توسط بانک‌ها، پایانه فروش (Point of Sale | PoS) و رسیدهای فیزیکی مستند می‌شوند. در تراکنش بیت کوین نیز مستندسازی انجام می‌شود، اما روش آن با آنچه بیان شد متفاوت است. برای تراکنش بیت کوین، استخراج‌کنندگان بیت کوین اطلاعات تراکنش را در بلوک‌ها ثبت و آن بلوک را به شبکه بلاکچین اضافه می‌کنند.

استخراج بیت کوین چیست ؟

استخراج بیت کوین به استفاده از دستگاه‌هایی با توان محاسباتی بالا برای حل مسائل ریاضی پیچیده‌ای گفته می‌شود که پاداش حل آن‌ها دریافت بیت کوین است. این روزها کمتر کسی وجود دارد که اصطلاح استخراج بیت کوین را نشنیده باشد. اما استخراج بیت کوین چیست ؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا نگاهی به روش تولید پول کاغذی انداخته می‌شود که برای افراد ملموس‌تر است. پول کاغذی که نهاد مسئول آن بانک مرکزی کشورها است توسط دستگاه‌های چاپ اسکناس و با دستور نهادهای ذیربط چاپ می‌شود. چنانکه پیش‌تر بیان شد، بیت کوین یک پول الکترونیکی است، هیچ نهاد واسطی ندارد و تک تک استخراج‌کنندگان در شبکه در وجود، امنیت و نظارت بر آن نقش دارند. استخراج یا در واقع تولید بیت کوین توسط نرم‌افزارهای خاص نصب شده روی سخت‌افزارهای محاسباتی استخراج بیت کوین انجام می‌شود که توسط افراد استخراج‌کننده بیت‌کوین نصب و راه‌اندازی شده‌اند.

استخراج بیت کوین به فرایند ساخت بیت کوین جدید با حل مسائل محاسباتی گفته می‌شود. استخراج بیت کوین به وسیله کامپیوترهایی با توان محاسباتی بسیار بالا برای حل مسائل کامپیوتری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مسائل آنچنان پیچیده هستند که امکان حل آن‌ها به وسیله انسان و به صورت دستی وجود ندارد. این مسائل آنچنان پیچیده هستند که حتی کامپیوترهای بسیار قدرتمند نیز باید زمان قابل توجهی را به حل آن‌ها اختصاص بدهند.

استخراج بیت کوین دو دلیل یا به عبارتی هدف و مزیت اصلی دارد. اول آنکه هنگامی که کامپیوترها این مسائل ریاضی پیچیده را در شبکه بیت کوین حل می‌کنند، بیت کوین‌های جدیدی تولید می‌کنند (این کار بی‌شباهت به عملیات استخراج طلا از معادن طلا نیست). دومین مورد آن است که با حل کردن مسائل محاسباتی ریاضی، استخراج‌کنندگان بیت‌کوین شبکه پرداخت بیت کوین را با اعتبارسنجی اطلاعات تراکنش‌های آن قابل اعتماد و امن می‌کنند.

هنگامی که استخراج کنندگان بیت کوین یک بلوک تراکنش جدید را به بلاکچین اضافه می‌کنند، بخشی از کار آن‌ها حصول اطمینان از آن است که آن تراکنش‌ها درست هستند. به طور کلی، استخراج‌کنندگان بیت کوین از این اطمینان حاصل می‌کنند که یک تراکنش تکرار نشود؛ یعنی یک تراکنش دروغین با پولی که وجود ندارد از روی تراکنش واقعی که پیش‌تر انجام شده تکرار نشود. به این جنس از تکرار دروغین «دو بار خرج کردن» (Double-Spending) می‌گویند.

پاداش استخراج بیت کوین چیست؟

استخراج‌کنندگان بیت کوین به دو شکل پاداش دریافت می‌کنند:

• تایید تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین
• حل مسائل محاسباتی

روزانه بالغ بر ۳۰۰۰۰۰ خرید و فروش در شبکه بیت کوین انجام می‌شود. تایید هر یک از این تراکنش‌ها ممکن است نیاز به کار زیادی توسط استخراج‌کنندگان (در واقع، دستگاه محاسباتی که کار استخراج را انجام می‌دهد) داشته باشد. به عنوان پاداشی برای این کار و به منظور جبران هزینه محاسباتی که فرد انجام داده است (شامل هزینه برقی که طی پردازش تراکنش توسط دستگاه مصرف شده)، به استخراج‌کنندگان در هنگام افزودن یک بلوک جدید از تراکنش به بلاکچین پاداش داده می‌شود که به آن کارمزد تراکنش (Transaction Fee) گفته می‌شود. با پایان یافتن استخراج بیت کوین در سال ۲۱۴۰، ماینرها همچنان با پردازش تراکنش‌های بیت کوین پاداش دریافت می‌کنند. وجود این پاداش‌ها موجب می‌شود که استخراج‌کنندگان انگیزه لازم برای ماندن در شبکه و حفظ آن را داشته باشند.

راه دیگر کسب درآمد از طریق استخراج بیت کوین دریافت پاداش به ازای حل مسائل محاسباتی ریاضیاتی و در واقع، به ازای هر بلوک استخراج شده بیت‌کوین است. به ازای استخراج هر بلوک بیت کوین به استخراج‌کننده پاداشی داده می‌شود که به آن «پاداش بلوک» (Block Reward) گفته می‌شود. این پاداش در گذر زمان و طی رویدادی که به آن «نصف کردن» (Halving | هاوینگ) گفته می‌شود، کاهش پیدا می‌کند.

هاوینگ بیت کوین چیست؟

پاداش بلوک هر بار که ۲۱۰۰۰۰ بلوک از بیت کوین استخراج می‌شود (تقریبا می‌توان گفت هر چهار سال یکبار) نصف می‌شود. به این اتفاق «نصف کردن» (هاوینگ) گفته می‌شود. پاداش استخراج هر بلوک بیت کوین در سال ۲۰۰۹ برابر با ۵۰ بیت کوین بود. این پاداش در سال ۲۰۱۳ به ۲۵ بیت کوین کاهش پیدا کرد. در سال ۲۰۱۸ و در دومین رویداد هاوینگ بیت کوین میزان پاداش استخراج هر بلوک بیت کوین به ۱۲٫۵ بیت کوین کاهش یافت. در ماه می سال ۲۰۲۰ و در سومین و آخرین رویداد هاوینگ تا این لحظه، پاداش بلوک به ازای استخراج هر بلوک بیت کوین به ۶٫۲۵ بیت کوین کاهش پیدا کرد. در واقع، پاداش استخراج بیت‌کوین طی در گذر زمان و تقریبا هر چهار سال یکبار (هر بار که ۲۱۰۰۰۰ بلوک استخراج می‌شود) به نصف کاهش پیدا می‌کند.

هاوینگ موجب می‌شود تا نرخ پاداش تولید بلوک‌های بیت کوین جدید کاهش پیدا کند و بنابراین، (زنجیره) تامین کاهش پیدا می‌کند. شایان توجه است که مدل زنجیره تامین بیت‌کوین موجب شده تا این پول یک «پول سخت» (Hard Money) یا در واقع پولی باشد که افزایش تامین آن با سختی انجام می‌شود (که این خود یکی از مزایای بیت‌کوین محسوب می‌شود). این کار توسط ناکاماتو و با هدف کنترل تورم این ارز و دیگر اهداف اقتصادی، انجام شده بود.

استخراج بیت کوین تا چه سالی ادامه دارد؟

تخمین زده می‌شود که استخراج بیت کوین تا سال ۲۱۴۰ ادامه داشته باشد. این یعنی استخراج بیت کوین تا حدود ۱۲۰ سال بعد از نگارش این مطلب ادامه خواهد داشت. بر اساس الگوریتم ریاضیاتی که بیت کوین بر مبنای آن پیاده‌سازی شده است، حتی در صورت ابداع کامپیوترهای کوانتومی یا افزایش قابل توجه سرعت پردازش‌ها، امکان استخراج سریع‌تر بیت‌کوین نسبت به زمانی که برای استخراج بلوک‌های آن در نظر گرفته شده، وجود ندارد. دلیل این امر در ادامه و در بخش الگوریتم استخراج بیت کوین تشریح شده است. در واقع، بلاکچین بیت کوین برمبنای قواعد تامین کنترل شده پیاده‌سازی شده است و این یعنی در هر سال امکان استخراج بیت کوین به میزان مشخصی وجود دارد و پس از آنکه همه ۲۱ میلیون بیت کوین موجود در جهان استخراج شد، هیچ بیت کوین جدیدی وارد چرخه نخواهد شد.

الگوریتم استخراج بیت کوین چیست؟

برای درک بهتر الگوریتمی (دستوالعمل گام به گام) که استخراج بیت کوین بر اساس آن انجام می‌شود، در ادامه یک مثال ارائه شده است. فرض می‌شود که شخصی به سه دوست خود (سامان، دانیال و مسیح) می‌گوید که عددی را بین ۱ تا ۱۰۰ در ذهن خود نگه داشته است؛ سپس آن عدد را روی کاغذ می‌نویسد و مهر و موم می‌کند. پس از آن، از سه دوست خود می‌خواهد که آن عدد را حدس بزنند. دوستان این شخص نیازی به حدس زدن عدد دقیق ندارند و تنها کافی است که زودتر از بقیه عددی را حدس بزنند که کم‌تر یا مساوی عددی است که شخص در ذهن خود نگه داشته است. هیچ محدودیتی برای تعداد حدس‌هایی که این سه فرد می‌زنند وجود ندارد.

حال فرض می‌شود که عددی که شخص در ذهن خود دارد و روی کاغذ مهر و موم کرده برابر با ۱۹ است. اگر سامان عدد ۲۱ را حدس زده باشد، باخته، زیرا ۲۱>۱۹ است. اگر دانیال عدد ۱۶ را حدس بزند و مسیح عدد ۱۲ را حدس بزند، به لحاظ نظری هر دو آن‌ها به پاسخ صحیح رسیده‌اند زیرا ۱۹>۱۶ و ۱۹>۱۲. اما هیچ پاداش افزوده‌ای برای دانیال به دلیل اینکه عددی نزدیک‌تر به ۱۹ را حدس زده وجود ندارد و دانیال و مسیح هر دو پاسخ صحیح را داده‌اند. در میان مسیح و دانیال، هر یک که زودتر حدس زده باشد، برنده بازی است.

اکنون فرض می‌شود که شخص بازی حدس عدد را با کمی تفاوت انجام بدهد. اول اینکه عددی که فرد در ذهن خود دارد عددی بین ۱ تا ۱۰۰ نیست؛ بلکه یک عدد ۶۴ رقمی در دستگاه شانزده شانزدهی (Hexadecimal) است. همچنین، بازی بین فرد و سه دوست او برگزار نمی‌شود؛ بلکه بین شخص و میلیون‌ها فرد دیگر که در واقع همان استخراج‌کنندگان هستند انجام می‌شود. همانطور که مشخص است، بازی بسیار سخت و پیچیده شده است. استخراج‌کنندگان بیت‌کوین نه تنها باید این رقم را حدس بزنند، بلکه باید اولین فردی باشند که آن را حدس می‌زنند.

با توجه به آنکه استخراج بیت کوین اساسا یک کار حدس زدن است، رسیدن به پاسخ (هش) صحیح پیش از آنکه سایر استخراج‌کنندگان به آن پاسخ برسند کاملا وابسته به سرعت کامپیوتری است که برای انجام محاسبات (تولید هش) مورد استفاده قرار میگیرد. بدین شکل و با زدن حدس‌های درست در سریع‌ترین زمان، بلوک‌های بیت کوین استخراج می‌شوند و پاداش بلوک توسط استخراج‌کننده دریافت می‌شود.

آیا حل مسائل ریاضی بیت کوین بدون دستگاه بیت کوین امکان‌پذیر است؟

خیر؛ حل کردن این مسائل نیاز به سرعت و توان محاسباتی بسیار بالا دارد که متاسفانه چنین سرعت و توان محاسباتی در انسان وجود ندارد.

هش بیت کوین چیست؟

«هش» (Hash) تابعی است که یک ورودی از اعداد و حروف را به یک خروجی رمزنگاری شده با طول مشخص تبدیل می‌کند. هش با استفاده از یک الگوریتم ساخته می‌شود. وجود الگوریتم هش برای مدیریت بلاکچین بیت‌کوین الزامی است. الگوریتم‌های هش گوناگونی وجود دارند. در شبکه بیت‌کوین از الگوریتم هش «اس‌اچ‌ای ۲۵۶» (SHA-256) استفاده می‌شود.

هش در بلاکچین بیت کوین نیاز به رمزنگاری برای محاسبات بلاکچین بیت کوین را تامین می‌کند. در واقع، هش ستون فقرات شبکه بلاکچین بیت کوین است. الگوریتم هش مورد استفاده در بلاکچین بیت کوین یا همان SHA-256 همواره هش‌هایی با طول ثابت تولید می‌کند. تولید هش با طول ثابت، حدس زدن یک هش با هدف کِرَک کردن (تغییر نرم‌افزار برای تغییر امنیت آن) را تقریبا غیرممکن می‌کند. هش بر اساس اطلاعاتی که در سرآیند هر بلوک وجود دارد تولید می‌شود.

اکنون که مفهوم هش نیز مشخص شد، می‌توان به طور دقیق‌تر شرح داد که هنگام استخراج بیت‌کوین واقعا چه اتفاقی می‌افتد و چه مسئله‌ای حل می‌شود. دستگاه استخراج بیت‌کوین تلاش می‌کند تا تعدادی عدد تصادفی دلخواه (داده تصادفی کوچک) را پیدا کند که وارد بلوک شده و موجب می‌شوند آن بلوک یک هش (SHA-256) داشته باشد. هش (در دستگاه دودویی) با تعداد مشخصی صفر شروع می‌شود. هرچه تعداد صفرهای هش بیشتر باشد، آن هش نایاب‌تر است.

یک هش خوب به سادگی قابل پیش‌بینی نیست و بنابراین نیاز است تا دستگاه‌های محاسباتی با توان بالا، در هر بار تعداد زیادی هش را امتحان کنند. تعداد صفرهای موجود در هش مشخص می‌کنند که پیدا کردن یک بلوک چقدر سخت است. تعداد صفرهای هش بیت کوین برای پیدا کردن بلوک‌های بیت‌کوین جوری تنظیم شده است که به طور میانگین هر ۱۰ دقیقه امکان پیدا کردن یک بلوک بیت‌کوین وجود داشته باشد.

نرخ هش یا هش ریت چیست؟

نرخ هش یا هش ریت (Hash Rate) برابر با میزان قدرتی است که یک دستگاه استخراج بیت کوین برای حل مسائل ریاضی مربوط به استخراج بیت کوین از آن استفاده می‌کند. هش ریت در واقع میزان حدس‌های هشی است که یک ماینر می‌تواند در هر ثانیه داشته باشد.

سختی استخراج چیست؟

سختی استخراج در واقع میزان توان محاسباتی مورد نیاز برای استخراج یک بلوک بیت کوین است. هرچه قدرت محاسباتی که برای استخراج بیت کوین وجود دارد افزایش پیدا کند، سختی استخراج افزایش پیدا می‌کند تا پیدا کردن بلوک‌ها با نرخ ثابتی نزدیک به ۱۰ دقیقه که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، انجام شود. در تاریخ ۱۴۰۰/۰۱/۳۰ سختی شبکه بیت‌کوین ۲۳٫۵۸ ترا (T) و مقدار هش‌ریت آن ۱۴۶٫۶۰ اگزاهش بر ثانیه (EHs) بود.

مفهوم Solo Mining چیست؟

پیش از به وجود آمدن استخر‌های استخراج یا به اصطلاح Pool Mining، استخراج‌کنندگان به صورت فردی یا Solo به استخراج بیت کوین می‌پرداختند. کار به این صورت انجام می‌شد که یک کار یا اصطلاحا Job از طرف بلاکچین بیتکوین (که می‌توانست شامل حل یک معادله یا تایید یک تراکنش بیتکوین باشد) به سمت دستگاه استخراج ماینر ارسال می‌شد. اگر ماینر موفق به انجام این کار در مدت زمان معینی می‌شد به اصطلاح از طرف بلاکچین بیتکوین مورد قبول بود و به آن Accepted Share گفته می‌شد و به ماینر یا استخراج کننده به ازای کار انجام شده جایزه یا به اصطلاح Reward تعلق می‌گرفت. در مقابل، اگر ماینر در زمان مورد نظر موفق به انجام کار نمی‌‌شد، این کار توسط ماینر دیگری در جای دیگری انجام می‌شد و به ماینر ناموفق پیغام Rejected Share نشان داده می‌شد. اصطلاحات Accepted Share و Rejected Share هنوز هم برای اشاره به مفهوم بیان شده به کار می‌روند.

تجهیزات مورد نیاز برای استخراج بیت‌کوین چیست؟

اکنون که مشخص شد بیت کوین چیست و استخراج آن به چه صورت انجام می‌شود باید به این پرسش پاسخ داد که تجهیزات مورد نیاز برای استخراج بیت کوین چیست؟ برای استخراج بیت‌کوین نیاز به تامین تجهیزات خاصی است. این تجهیزات بسته به مقیاس کار متفاوت خواهند بود. در ادامه، کلیه تجهیزاتی که برای استخراج بیت کوین در مقیاس‌های گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند معرفی شده‌اند و سپس، نقش هر یک در استخراج بیت کوین تشریح شده است. تجهیزات مورد نیاز برای استخراج بیت کویند عبارتند از:

• انشعاب برق ویژه ماینینگ
• اتصال اینترنت
• دستگاه استخراج مناسب استخراج بیت کوین
• ریگ
• اتصالات (کابل)
• کانتینر یا باکس ماینینگ
• خنک کننده
• سایلنت باکس
• کیف پول الکترونیکی دارای پشتیبانی بیت‌کوین

هر یک از این موارد در ادامه تشریح شده‌اند.

انشعاب برق ویژه استخراج بیت کوین

مهم ترین مولفه در استخراج بیت‌کوین دسترسی داشتن به برق است. دستگاه‌های ماینر به صورت شبانه‌روزی روشن هستند و بنابراین، به طور مداوم برق مصرف می‌کنند. از سوی دیگر، به دلیل محاسبات زیادی که انجام می‌دهند به سرعت گرم می‌شوند. برای جلوگیری از گرم شدن این دستگاه‌ها، معمولا فن‌هایی به صورت توکار برای آن‌ها وجود دارد. در عین حال، در مقیاس بالا، معمولا فن‌های داخلی دستگاه‌ها پاسخگو نیست و از سیستم‌های خنک کننده دیگری نیز برای خنک‌سازی محیط و به طبع دستگاه‌های استخراج استفاده می‌شود.

هم دستگاه استخراج و هم خنک‌کننده‌های خارجی احتمالی که مورد استفاده قرار می‌گیرند، مصرف برق دارند. مصرف برق برای تعداد انگشت‌شمار دستگاه کم‌تر و برای تعداد زیاد از دستگاه‌ها مصرف برق بسیار بیشتر است. میزان مصرف برق دستگاه‌های گوناگون متفاوت است. برای اطلاع از میزان مصرف برق هر دستگاه باید راهنما و اطلاعات آن دستگاه را مطالعه کرد. یک مولفه مهم در خرید دستگاه استخراج بیت کوین و محاسبه سودآور بودن یا نبودن استخراج بیت کوین میزان مصرف برق دستگاه‌ها و قیمت برق به ازای هر کیلووات مصرف در مقیاس کوچک و هر مگاوات مصرف در مقیاس بزرگ است.

پیش‌تر، برق در کشور ایران بر سه قسم برق خانگی، صنعتی و کشاورزی بود. ولیکن پس از رسمی و قانونی شدن صنعت ماینینگ، نوع دیگری از برق تحت عنوان برق ماینینگ نیز معرفی شد که تعرفه آن با دیگر انواع برق متفاوت است. بنابراین با اعلام وزارت نیرو، استخراج رمزارز تنها با داشتن مجوزهای رسمی که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر می‌شود امکان‌پذیر است. برای دریافت این مجوز افراد باید جزئیات فعالیت خود را در سایت بهین‌یاب که مربوط به وزارت صنعت، معدن وتجارت است ثبت کنند کنند تا مجوزهای لازم را دریافت کنند. تعرفه برق مصرفی برای استخراج بیت کوین بر اساس تعرفه ویژه این صنعت محاسبه می‌شود.

شایان توجه است که برخی از مزارع استخراج بیت‌کوین از دیگر حامل‌های انرژی و به طور خاص گاز برای تامین برق خود استفاده می‌کنند. از این رو، نیاز به انشعاب اختصاصی برق ندارند و صرفا باید مراحل مربوط به تامین برق با استفاده از گاز را طی کنند. لذا در محاسبات نیز هزینه گاز و دیگر فعالیت‌های مربوط به تبدیل آن به برق محاسبه می‌شود.

میزان برق مصرفی استخراج بیت کوین چقدر است؟

میزان برق مصرفی دستگاه‌های استخراج گوناگون متفاوت است. میزان برق مصرفی یک دستگاه در دفترچه و همچنین، روی برچسب انرژی آن نوشته شده است. در عین حال، بسته به تعداد دستگاهی که فرد در حال استخراج با آن است، مجموع برق مصرفی شامل برق مصرفی خنک‌کننده‌ها و دیگر موارد (مانند اتاق مانیتورینگ) متفاوت خواهد بود.

اتصال اینترنت

چنانکه پیش‌تر نیز بیان شد، بیت کوین یک پول الکترونیکی بر بستر بلاکچین است و این یعنی برای کار با آن نیاز به اینترنت است. داشتن یک اتصال پایدار اینترنت یک نیاز مهم و اساسی برای استخراج بیت کوین است. البته، پهنای باند مورد نیاز برای استخراج بیت کوین بسیار کم است. در مزارع استخراج بیت کوین با تعداد بسیار زیادی دستگاه (چند هزار تا و بیشتر) میزان پهنای باند مورد نیاز به طبع بیشتر است اما همچنان میزان خیلی زیادی نیست. به طور کلی، در بحث تامین اینترنت برای استخراج بیت کوین داشتن اتصال پایدار بسیار مهم‌تر از پهنای باند است.

دستگاه استخراج مناسب استخراج بیت کوین

چنانکه پیش‌تر بیان شد، برای تولید و در واقع استخراج بیت کوین نیاز به توان محاسباتی بالا برای حل مسائل ریاضیاتی پیچیده است. در این راستا، در برهه‌های گوناگون تاریخ از دستگاه‌های مختلفی استفاده شده است. این دستگاه‌ها عبارتند از:

• پردازنده‌های کامپیوتری معمول در کامپیوترهای شخصی (Central Processing Unit | CPU): در ابتدای معرفی بیت‌کوین امکان استخراج بیت کوین با CPU وجود داشت. زیرا هم سختی شبکه (و پاداش بیشتر به ازای هر بلوک) کمتر بود و هم رقبای کمتری وجود داشتند؛ اما خیلی زود، پردازنده‌های معمولی در بحث استخراج بیت کوین از رده خارج شدند.
• واحد پردازش گرافیکی (Graphics Processing Unit | GPU): استخراج‌کنندگان بیت کوین به سرعت متوجه شدند که پردازنده‌های گرافیکی یا GPUها برای استخراج بیت‌کوین گزینه مناسب‌تری هستند. از این رو، گرایش زیادی به استفاده از کارت‌های گرافیکی برای استخراج بیت کوین ایجاد شد. اما کارت‌های گرافیک خیلی نتوانستند در این عرصه جولان بدهند و خیلی سریع کنار رفتند. هرچند که از کارت‌های گرافیک برای استخراج دیگر رمزارزهای قابل استخراج (Mineable Coins) مانند اتریوم استفاده می‌شود، ولی این کارت‌ها جایگاهی برای استخراج بیت‌کوین ندارند. در رابطه با تاریخچه GPU ماینینگ برای بیت‌کوین اشاره به این موضوع نیز خالی از لطف نیست که ابتدا ساتوشی ناکاموتو متوجه شد که می‌شود به جای CPU Mine کردن از GPU Mine استفاده کرد. به همین دلیل، ساتوشی شروع به نوشتن کدهای مربوط به این کار کرد. از سوی دیگر، یکی از دوستان ساتوشی به نام لزلو هانیچ (Laszlo Hanyez) کدهای GPU ماینینگ را سریع‌تر و بهتر از کدهای ساتوشی نوشت. از همین‌رو، ساتوشی نیز کدهای لزلو را منتشر کرد. این رخداد در سال ۲۰۱۰ به وقوع پیوست.
• مدار مجتمع دیجیتال برنامه‌پذیر (Field Programmable Gate Array | FPGA): با افزایش بازار بیت کوین، مدارهای مجتمع دیجیتال برنامه‌پذیر معرفی شدند. این مدارهای مجتمع به نوعی طراحی شده‌اند که می‌توان آن‌ها را برای کار خاصی برنامه‌ریزی کرد. از این رو، شرکت‌های تولید دستگاه‌های استخراج بیت کوین اقدام به استفاده از این تراشه‌ها در دستگاه‌های ویژه استخراج بیت کوین کردند. دستگاه‌های اختصاصی استخراج بیت کوین که در طراحی آن‌ها از FPGA استفاده شده بود، توان محاسباتی بالاتر و مصرف برق کمتری نسبت به پردازنده‌های مرکزی و گرافیکی داشتند.
• مدار مجتمع با کاربرد خاص (Application-Specific Integrated Circuit | ASIC): سرعت پیشرفت در تولید سخت‌افزارهای اختصاصی استخراج بیت کوین بسیار بالا بود و همین امر منجر به تولید نسل جدیدی از سخت‌افزارهای اختصاصی استخراج بیت کوین شد. ایسیک یک ریزتراشه ساخته و طراحی شده برای استخراج بیت کوین است. این تراشه‌ها سرعت بسیار بالاتر و یا در واقع نرخ هش بسیار بالایی دارند و مصرف برق آن‌ها نسبت به توان محاسباتی که دارند بسیار کم‌تر است. امروزه برای استخراج بیت‌کوین معمولا از ایسیک استفاده می‌شود.

برای مطالعه بیشتر پیرامون دستگاه استخراج بیت کوین مطالعه مطلب «دستگاه ماینر بیت کوین» پیشنهاد می‌شود. با مطالعه مطلب بیان شده، مخاطبان با انواع دستگاه‌های استخراج بیت کوین، روش انتخاب دستگاه ماینر بیت کوین، شرکت‌های سازنده دستگاه‌های استخراج بیت کوین، بهترین دستگاه‌های استخراج بیت کوین و دیگر موارد مرتبط آشنا خواهند شد.

استخراج بیت کوین با کارت گرافیک چگونه است؟

در گذشته و پیش از معرفی دستگاه‌های FPGA و بعدا ایسیک، برای استخراج بیت کوین تعداد مناسبی کارت گرافیک با توان محاسباتی بالا را به صورت یکپارچه آماده و نرم‌افزار مناسب را روی آن‌ها نصب می‌کردند تا کار استخراج را انجام دهند. اما استخراج بیت کوین با کارت گرافیک به دلیل عدم صرفه اقتصادی و نداشتن سودآوری خیلی زود از رده خارج شد. کارت‌های گرافیک حقیقتا در مقابل دستگاه‌های ایسیک حرفی برای گفتن نداشته و ندارند. البته هم‌اکنون از کارت‌های گرافیک برای استخراج برخی از دیگر رمزارزهای قابل استخراج مانند اتریوم استفاده می‌شود.

استخراج بیت کوین با لپ‌تاپ امکان‌پذیر است؟

خیر؛ توان محاسباتی پردازنده‌های لپ‌تاپ‌ها بسیار کمتر از آن است که توان استخراج بیت کوین را در سختی شبکه فعلی بیت کوین داشته باشد. بنابراین استخراج با لپ‌تاپ (حتی لپ‌تاپ صنعتی) سودمند و امکان‌پذیر نیست.

استخراج بیت کوین با کامپیوتر شخصی امکان‌پذیر است؟

خیر؛ توان محاسباتی پردازنده‌های کامپیوتر بسیار کمتر از آن است که توان استخراج بیت کوین را در سختی شبکه فعلی بیت کوین داشته باشد. بنابراین استخراج با کامپیوتر شخصی سودمند و امکان‌پذیر نیست.

استخراج بیت کوین با موبایل امکان‌پذیر است؟

خیر؛ توان محاسباتی پردازنده‌های موبایل بسیار کمتر از آن است که توان استخراج بیت کوین را در سختی شبکه فعلی بیت کوین داشته باشد. هرچند که نرم‌افزارهایی برای استخراج بیت کوین با موبایل ارائه شده‌اند و تبلیغاتی نیز در این راستا صورت می‌گیرد، ولی استخراج بیت کوین با موبایل سودمند و امکان‌پذیر نیست و چه بسا ممکن است منجر به ایجاد اشکالاتی در موبایل شود.

آیا می‌توان با دستگاه استخراج بیت کوین انواع دیگری از رمزارزها را استخراج کرد؟

پاسخ این پرسش بسته به دستگاهی دارد که کاربر از آن برای استخراج بیت کوین استفاده می‌کند. حقیقت آن است که الگوریتم مورد استفاده برای استخراج بیت کوین با الگوریتم مورد استفاده برای دیگر انواع رمزارزها متفاوت است و بنابراین، در صورتی می‌توان از یک دستگاه برای استخراج انواع مختلفی از رمزارزها استفاده کرد که آن سخت‌افزار برای این کار برنامه‌ریزی شده باشد.

ساخت دستگاه استخراج بیت کوین چگونه است؟

ساخت دستگاه استخراج بیت کوین توسط شرکت‌های سازنده این دستگاه‌ها انجام می‌شود. برای ساخت دستگاه استخراج بیت کوین نیاز به مهندسانی از زمینه‌های گوناگون از جمله سخت‌افزار و نرم‌افزار کامپیوتری، برق و الکترونیک و دیگر زمینه‌ها است. اما اغلب افرادی که پرسش «ساخت دستگاه استخراج بیت کوین چگونه است؟» را مطرح می‌کنند واقعا قصد ندارند یک دستگاه استخراج بیت کوین بسازند؛ بلکه می‌خواهند «ریگ» بسازند که کاری امکان‌پذیر است. اما از ریگ برای استخراج بیت‌کوین استفاده نمی‌شود. مفهوم ریگ در بخش بعدی مطلب استخراج بیت کوین چیست شرح داده شده است.

دستگاه ماینر چگونه بیت کوین استخراج می‌کند؟

دستگاه ماینر یک دستگاه با مدار مجتمع دارای توان محاسباتی بسیار بالا است. این دستگاه با سرعت و توان بالایی اقدام به انجام محاسبات و یا در واقع تولید هش و به طبع، استخراج بیت کوین می‌کند.

ریگ

اصطلاح ریگ در واقع برای اشاره به مفهوم سازمان‌دهی سخت‌افزارهای استخراج شامل GPU و یا CPU برای استخراج انواع رمزارزها (به جز بیت‌کوین) مورد استفاده قرار می‌گیرد. به بیان دقیق‌تر، اصطلاح ریگ زمانی استفاده می‌شود که تعداد معینی کارت گرافیک (GPU) در‌کنار هم قرار بگیرند. هدف از این کار آن است که از GPU‌ها برای استخراج رمزارزهایی با الگوریتم‌های متفاوت استفاده شود. مثلا، ریگ به ۶ تا ۸ کارت گرافیک گفته می‌شود که به وسیله رایزر و اسلات PCI Express به مادربرد وصل شده‌اند. در ریگ، نیاز به کارت گرافیک‌های قدرتمندی است که بتوانند هشریت بالایی تولید کنند.

اتصالات (کابل‌ها)

برای اتصال دستگاه‌های ماینر به برق و همچنین، برای اتصال آن‌ها به شبکه اینترنت از انواع گوناگونی از کابل‌ها استفاده می‌شود. استفاده از کابل مناسب در بحث ماینینگ بسیار حائز اهمیت است. زیرا معمولا دستگاه‌های ماینر به دلیل روشن بودن مداوم و مصرف برق بالا و گرم شدن زیاد، موجب آسیب دیدن کابل‌های بی‌کیفیت یا با جریان نامناسب می‌شوند. به همین دلیل توصیه می‌شود از کابل‌هایی که تحمل آمپر بالایی دارند استفاده شود. از سوی دیگر استفاده از کابل‌های شبکه نامناسب نیز منجر به ناپایداری اتصال به شبکه اینترنت و Rejected Share بالا می‌شود.

کانتینر یا باکس ماینینگ

در مزارع استخراج رمرارز که در بخش‌های بعدی همین مطلب به آن‌ها پرداخته شده است، دستگاه‌های ماینر در باکس ماینینگ یا به اصطلاح باکس‌هایی مستقر، نصب و راه‌اندازی می‌شوند. یکی از مزیت‌های استفاده از باکس‌های ماینینگ حمل و نقل آسان‌تر است. در واقع می‌توان باکس ماینینگ حاوی دستگاه‌ها را به راحتی از محلی به محل دیگر جا به جا کرد و این جابه‌جایی از اینکه دستگاه‌ها به صورت تک به تک جابه‌جا شوند به مراتب آسان‌تر است. همچنین استفاده از این باکس‌ها باعث خواهد شد کنترل دمای محیط و ایرادیابی برای کارشناس ماینینگ بسیار راحت باشد. مزیت دیگر استفاده از باکس ماینینگ، هزینه کمتر تجهیزات به کار رفته در باکس‌های قابل حمل یا به اصطلاح Mobile Box است.

خنک کننده

چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، دستگاه‌های ماینر گرمای زیادی تولید می‌کنند و معمولا پنکه‌های داخلی آن‌ها یارای خنک نگه داشتن این دستگاه‌ها به طور کامل و مداوم را ندارد. از سوی دیگر، وقتی تعداد زیادی از این دستگاه‌ها در کنار هم و مثلا در یک باکس ماینینگ قرار بگیرد، مشکل گرمازایی آن‌ها و نیاز به خنک نگه داشتن افزایش پیدا می‌کند. این افزایش دما در صورت عدم تامین خنک کننده مناسب تا جایی پیش می‌رود که ممکن است منجر به ایجاد حریق شود. استفاده از انواع پنکه‌های صنعتی، پدهای آبی سلولزی یا دیگر فناوری‌های خنک‌سازی از جمله راهکارهای موجود برای خنک کردن دستگاه‌های استخراج بیت کوین است.

سایلنت باکس

دستگاه‌های ماینر به دلیل داشتن پنکه و کار کردن تراشه‌های داخلی آن‌ها با حداکثر توان محاسباتی، معمولا صدای زیادی تولید می‌کنند. با توجه به آنکه در مزارع استخراج بیت کوین این دستگاه‌ها معمولا در باکس ماینینگ و در سوله‌های بزرگ یا فضای باز اختصاصی قرار می‌گیرند، وجود صدای زیادی خیلی مشکل‌ساز نیست و معمولا نیروهای فعال در مزرعه استخراج بیت کوین نیز در صورت لزوم از گوشی صداگیر استفاده می‌کنند. این در حالی است که در صورت راه‌اندازی دستگاه ماینر در فضای غیراختصاصی مانند منزل شخصی یا دفتر کار، صدای آن بسیار آزاردهنده و مشکل‌ساز خواهد بود. بنابراین، معمولا در این صورت از چیزی با عنوان «سایلنت باکس» (Silent Box) استفاده می‌شود. سایلنت باکس نوعی جعبه است که دستگاه ماینر داخل آن قرار می‌گیرد و این جعبه مانع خروج صدای دستگاه به محیط بیرون از جعبه می‌شود. سایلنت باکس‌ها انواع گوناگونی دارند و برای دستگاه‌های ماینر مختلف باید سایلنت باکس اختصاصی آن‌ها را استفاده کرد.

کیف پول الکترونیکی

طبعا هنگامی که استخراج بیت کوین انجام می‌شود، باید جایی وجود داشته باشد که بیت کوین استخراج شده به آنجا واریز شود. در این راستا افراد از کیف پول‌های اختصاصی رمزارزها و به طور خاص بیت کوین استفاده می‌کنند. سه دسته کلی از کیف پول‌های ویژه بیت کوین وجود دارد که عبارتند از:

• کیف پول نرم‌افزاری به صورت برنامه کاربردی موبایل یا دسکتاپ
• کیف پول وب
• کیف پول سخت‌افزاری

استخراج بیت کوین چگونه انجام می‌شود؟

برای استخراج بیت کوین ابتدا باید دستگاه ماینر به اینترنت پایدار و برق متصل شود. در سخت‌افزارهای اختصاصی ماینینگ مانند دستگاه‌های ایسیک، نرم‌افزار استخراج از پیش نصب شده است. در استخراج بیت کوین با استفاده از دستگاه‌های ایسیک فرد باید خود تنظیمات مربوط به نحوه استخراج را از طریق استخر استخراج بیت کوین دریافت و همچنین، آدرس کیفت پول خود را جهت واریز بیت کوین استخراج شده به کیف پول وارد کند. پس از آن، دستگاه به استخراج می‌پردازد.

حقیقت این است که استخراج بیت کوین اینطور نیست که یک بار دستگاه راه‌اندازی شود و دیگر نیاز به بررسی و نگهداری نداشته باشد. دستگاه استخراج بیت کوین طی فرایند استخراج با مشکلات گوناگون و قطعی‌هایی با دلایل مختلف مواجه می‌شود. بنابراین، نظارت بر دستگاه‌های استخراج بیت کوین امری لازم و اجتناب‌ناپذیر است.

استخراج ابری چیست؟

استخراج ابری یا کلود ماینینگ (Cloud Mining) به مکانیزم استخراج رمزارزها با استفاده از توان محاسباتی ابری اجاره‌ای بدون نیاز به نصب و اجرای سخت‌افزار و نرم‌افزارهای مرتبط با استخراج رمزارزها گفته می‌شود. شرکت‌های استخراج ابری به افراد امکان باز کردن حساب کاربری و مشارکت در فرایند استخراج رمزارزها را با پرداخت یک هزینه مبنا می‌دهند. استخراج ابری یا کلود ماینینگ موجب شده است که استخراج رمزارزها و به طور خاص استخراج بیت کوین برای گروه بزرگتری از افراد در سراسر جهان در دسترس باشد. نظر به اینکه چنین شکلی از استخراج به صورت ابری انجام می‌شود، مشکلاتی مانند نگهداری از تجهیزات و هزینه‌های برق مصرفی را برای کاربر نهایی حذف می‌کند. استخراج‌کنندگان ابری در استخرهای استخراج رمزارزها نیز مشارکت می‌کنند و بدین شکل، سودآوری خود را افزایش می‌دهند.

به طور کلی، کلود ماینینگ یا استخراج ابری شامل استخراج رمزارزها با اجاره یا لیزینگ تجهیزات استخراج از یک سرویس‌دهنده ابری است که مسئولیت نگهداری تجهیزات را بر عهده دارد. مدل‌های محبوب استخراج ابری در سراسر جهان شامل «استخراج میزبانی شده» (Hosted Mining) و «قدرت هش اجاره‌ای» (Leased Hash Power) است. مزیت استخراج ابری آن است که هزینه کلی مرتبط با استخراج را کاهش می‌دهد و امکان سرمایه‌گذاری روزانه افرادی که دانش فنی کمی دارند را در حوزه استخراج رمزارزها فراهم می‌کند. از معایب استخراج ابری می‌توان به متمرکز شدن محل استخراج در مزارع و مبتنی بر تقاضا بودن سود اشاره کرد.

آیا استخراج ابری سودآور است؟

سرویس‌های استخراج ابری هزینه‌های متفاوتی دارند. در صورتی که فرد یک سرویس قابل اعتماد و با هزینه مناسب را انتخاب کند، به سود خواهد رسید. متاسفانه امروز شرکت‌های کلاهبرداری متعددی با نام کلود ماینینگ اقدام به سواستفاده از افرادی با آگاهی و دانش فنی کم می‌کنند؛ بنابراین انتخاب یک سرویس استخراج ابری مناسب خود نیازمند تحقیق و بررسی گسترده هم از جهت اطمینان از امنیت و صحت سرویس و هم از جهت سودآوری آن است.

روش محاسبه سودآوری استخراج بیت کوین چگونه است؟

برای محاسبه سودآوری یک دستگاه خاص در یک برهه خاص از زمان، ماشین حساب‌های آنلاین گوناگونی وجود دارند که فرد با وارد کردن نرخ برق و هزینه دستگاه می‌تواند سودآوری استخراج بیت کوین در لحظه را با توجه به قیمت بیت کوین در آن لحظه، قیمت برق، سختی شبکه بیت کوین و هش ریت آن دستگاه خاص بسنجد.  این در حالی است که برای استخراج بیت کوین در مقیاس بزرگتر و به ویژه در مزارع استخراج رمزارزها چند فاکتور مهم دیگر نیز در محاسبه سودآوری استخراج بیت کوین و در واقع تعیین اینکه آیا استخراج بیت کوین در جایی سودآور است یا خیر دخیل هستند. محاسبه مجموع این هزینه‌ها می‌تواند به محاسبه اینکه فرد جه زمانی سرمایه اولیه خود را مجددا به دست می‌آورد و وارد دریافت سود می‌شود کمک کند. این موارد در ادامه آورده شده‌اند:

• نرخ برخ
• قیمت دستگاه (ها)
• هزینه قطعات جانبی احتمالی شامل ریگ، کانتینر (باکس ماینینگ)، خنک‌کننده، کابل‌ها
• هزینه نیروی انسانی
• نرخ بیت کوین در زمان محاسبه سودآوری
• هش ریت دستگاه

استخر استخراج بیت کوین چیست؟

«استخر استخراج» (Mining Pool) پلتفرمی است که افراد گوناگون می‌توانند با پیوستن به آن توان پردازشی خود را با یکدیگر تجمیع کنند تا پردازش‌ها سریع‌تر انجام شوند و پاداش استخراج یک بلوک بیت کوین را سریع‌تر دریافت کنند. نکته‌ای که باید به آن در بحث استخراج بیت کوین توجه داشت این است که اگر توان پردازشی یک استخراج‌کننده نسبت به سختی یک بلوک در حال  استخراج کمتر باشد، حاصل پردازش‌ها یک بلوک خراب یا هیچ است. اینجا است که اهمیت استخرهای استخراج بیت کوین مشخص می‌شود. زیرا در یک استخر افراد با تجمیع توان پردازشی خود می‌توانند احتمال استخراج بلوک درست را افزایش دهند.

چنانکه پیش‌تر اشاره شد یکی از مسائل مهم در بحث استخراج رمزارزها تایید تراکنش‌هایی است که در شبکه بیت کوین انجام می‌شود. یعنی اگر فردی تراکنشی انجام دهد سایر گره‌ها در شبکه باید آن را تایید کنند و از سوی دیگر، با تایید تراکنش‌های دیگران در شبکه مبلغی را به عنوان پاداش یا هزینه تراکنش دریافت می‌کند. به طور کلی هم، این کار به امنیت و قابلیت اعتماد شبکه بیت کوین کمک می‌کند. تایید تراکنش‌هایی که انجام می‌شود بسته به بزرگی آن تراکنش و تعداد تاییدهایی که لازم دارد متفاوت است. حضور در یک استخر استخراج بیت کوین کمک می‌کند تا تراکنش‌های افرادی که در استخر هستند با سرعت بیشتری انجام شود و کارمزد تایید تراکنش‌ها نیز به اعضای استخر که خود فرد نیز یکی از آن ها است برسد.

مزرعه استخراج بیت کوین چیست؟

مزرعه استخراج بیت کوین به فضای باز یا سوله‌هایی گفته می‌شود که تعداد زیادی دستگاه استخراج رمزارز درون کانتینرها (باکس‌های ماینینگ) یا قفسه‌های موجود در آنجا مستقر شده‌اند و تجهیزات اختصاصی خنک‌سازی و شبکه در آن محل وجود دارد. در مزارع استخراج بیت کوین تعداد قابل توجی نیروی متخصص و کارگر فعالیت می‌کنند. چنین مزارعی معمولا دارای اتاق‌های اختصاصی نظارت (Monitoring) بر فارم و شرایط و ضوابط کاری ویژه هستند. زیرا هر لحظه قطعی در این مزارع می‌تواند به خسارت‌های مالی زیادی منجر شود و در عین حال، حوادثی مانند آتش‌سوزی نیز این مزارع را تهدید می‌کند. مزارع استخراج رمزارز معمولا در نزدیکی نیروگاه‌ها یا در محل‌هایی که انشعابات برق با توان بالا وجود دارد تاسیس می‌شوند.

آیا استخراج بیت کوین قانونی است؟

چنانکه پیش‌تر نیز بیان شد، رمزارزها وابسته به یک نهاد خاص نیستند و به صورت توزیع شده هستند. لذا امکان رصد، وارسی و نظارت بر دریافت و پرداخت‌ها و دارایی‌های افراد در این شرایط وجود ندارد. همین امر منجر به آن شده است که نهادهای امنیتی در کشورهای گوناگون جهان نگرانی‌ها و نارضایتی‌هایی را پیرو استفاده از این ارزها داشته باشند. این در حالی است که ذات توزیع شده و مستقل از واسطه بودن رمزارزها و به طور خاص بیت کوین مزایای متعددی را نیز برای این رمزارز دربردارد.

در ابتدای معرفی بیت کوین و سال‌های اولیه رشد محبوبیت آن، نهادهای اقتصادی و امنیتی در کشورهای گوناگون مخالفت‌های جدی را با آن مطرح کردند. اما حقیقت آن است که پذیرش هر فناوری با چالش‌هایی در جوامع همراه است و معمولا افراد در پذیرش فناوری‌های نو دچار مشکل هستند. اما گذر زمان می‌تواند جایگاه یک فناوری نو را در جامعه تثبیت کند و بهبود ببخشد. در بحث استفاده از رمزارزها و بیت کوین نیز مسئله مشابهی وجود دارد. در گذر زمان و با افزایش محبوبیت رمزارزها و به ویژه بیت کوین، شکل گرفتن کسب و کارهای مختلف پیرامون آن و افزایش پذیرش آن توسط بخش‌های گوناگون جامعه، نهادهای قانون‌گذاری نیز قوانینی را در این راستا تصویب کرده و این صنعت و این ارز را رسما پذیرفتند. در کشورهای مختلف، قوانین مربوط به رمزارزها متفاوت است و هر فردی باید متناسب با قوانین کشوری اقدام کند که در آن به استخراج و استفاده از رمزارزها می‌پردازد.

آیا استخراج بیت کوین در ایران قانونی است؟

در ایران نیز در گذر زمان قوانینی در راستای استخراج رمزارزها و به طور خاص استخراج بیت کوین تصویب و این صنعت به عنوان یک صنعت رسمی و قانونی در کشور پذیرفته شد. هئیت وزیران در ۱۳ مرداد ۱۳۹۸ طی مصوبه ۵۸۱۴۴ استخراج رمزارز‌ها را به عنوان یک صنعت شناخت. افراد برای استخراج بیت کوین و دیگر رمزارزها باید به وب‌سایت بهین‌یاب مراجعه کنند که مربوط به وزارت صمت است. سپس، با تکمیل مدارک و اطلاعات، درخواست مجوزهای لازم برای فعالیت خود در صنعت ماینینگ را ثبت کنند. پس از آن، مجوز موقت تاسیس مزرعه استخراج بیت‌کوین داده می‌شود و فرد/سازمان دریافت کننده مجوز موظف است ظرف مدت شش ماه اقدام به بهره‌برداری کند. پس از آن، با مراجعه مجدد به وزارت صمت، پروژه بهره‌برداری شده بررسی می‌شود و مجوز دائم داده می‌شود.

به این نکته نیز باید توجه داشت که وزارت نیرو تعرفه‌های اختصاصی صنعت ماینینگ را برای حامل‌های انرژی دارد (تعرفه متوسط صادراتی) و فعالیت قانونی در این حوزه با التزام به این تعرفه‌ها امکان‌پذیر است. نکته‌ای که نباید آن را فراموش کرد این است که دستگاه‌هایی که افراد برای استخراج رمزارز استفاده می‌کنند نباید به صورت قاچاق باشد و باید طبق قوانین واردشده باشند تا مشکلی در راستای استفاده از آن‌ها وجود نداشته باشد.

حقیقت آن است که مهم‌ترین چالش در بحث راه‌اندازی دستگاه‌ها و مزارع استخراج رمزارز  بحث تامین حامل‌های انرژی شامل انشعابات برق و گاز است. البته، چالش‌هایی نیز توسط نهادهای امنیتی در کشور پیرامون استفاده از رمزارزها مطرح شده است که در نهادهای امنیتی و قانون‌گذاری در حال بررسی است. پس به طور کلی در پاسخ به پرسش آیا استخراج بیت کوین در ایران قانونی است می‌توان گفت: «بلی؛ در حال حاضر استخراج رمزارزها در کشور یک صنعت قانونی است که برای ورود به آن و فعالیت در این حوزه، افراد باید مراحل خاصی را طی و از پروتکل‌ها و قوانین خاصی پیروی کنند».

بیت کوین ماینینگ در ایران چگونه انجام می‌شود؟

استخراج بیت کوین در ایران به دو صورت خانگی و مزارع استخراج بیت کوین انجام می‌شود. در هر دو حالت افراد باید مراحل قانونی لازم از نظر وزارت صمت را طی کرده باشند و همچنین، نسبت به پرداخت هزینه حامل‌های انرژی (برق یا گاز) مصرفی خود بر اساس تعرفه‌های اختصاصی استخراج رمزارزها اقدام کنند. هر چند توصیه کلی آن است که افراد از استخراج بیت کوین و دیگر رمزارزها در منازل خود اجتناب کنند.